Meest grijze elektriciteitsmaand in bijna twee jaar: ‘Uitzonderlijk weinig wind en zon’

Afgelopen novembermaand kenmerkte zich door een uitzonderlijk laag aanbod van wind- en zonnestroom. Per dag produceerde Nederland bijna een derde minder hernieuwbare energie dan het gemiddelde van de rest van dit jaar. In februari 2023 was dit voor het laatst nog minder. Het gevolg is dat elektriciteit in tijden niet zo vervuilend was. Dat blijkt uit een analyse van data van het Nationaal Energie Dashboard door energiebedrijf Zonneplan.

Door het gebrek aan wind- en zonnestroom was Nederland in november grotendeels afhankelijk van gascentrales. Dat zorgt ervoor dat het gebruik van elektriciteit aanzienlijk minder duurzaam is dan normaal. Deze maand gaat er met elke kilowattuur 284 gram CO2-emissie gepaard. Ter vergelijking: in augustus was dit nog bijna de helft en het jaargemiddelde ligt op 186 gram.

De beschikbaarheid van hernieuwbare energie is ook van invloed op de stroomprijs. Productie door gascentrales is immers duur. Met name in de avondpiek, wanneer de vraag naar stroom groot is, leidde dit afgelopen maand enkele keren tot uitzonderlijk hoge prijzen. Vooral de avond van woensdag 6 november was extreem. Het aanbod van wind- en zonnestroom was nagenoeg 0, met een marktprijs van 550 euro per megawattuur als gevolg.

Huishoudens met een dynamisch energiecontract zien de marktprijzen direct terug in hun tarieven. Zo waren er begin van de maand dus een paar flinke prijspieken in de avonduren. Maar tegen het eind van de maand trok de wind juist flink aan, wat zorgde voor vrijwel gratis stroom op de markt. Consumenten betaalden toen slechts de energiebelasting en een inkoopvergoeding. Zonneplan benadrukt dan ook het belang van de lange termijn. De afgelopen twee jaar lag het gemiddelde tarief van een dynamisch contract altijd onder de gemiddelde prijzen die het CBS bijhoudt (van vaste en variabele contracten).

"De fluctuaties in de energiemarkt maken het des te belangrijker voor consumenten om hun verbruik af te stemmen op de beschikbaarheid van hernieuwbare energie," stelt Glenn van der Linde, energiespecialist bij Zonneplan. "Degenen die gebruik maken van dynamische contracten kunnen hierdoor niet alleen bijdragen aan het verminderen van CO2-emissie, maar ook kosten besparen.” De afgelopen jaren blijkt een dynamisch contract structureel voordeliger dan een contract met vaste tarieven.