Wet- en regelgeving over thuisbatterij met stekker

De plug-in thuisbatterij (accu met stekker) wint aan populariteit omdat er geen installatie vereist is om de batterij te kunnen gebruiken. Maar wat zijn de regels en richtlijnen die gelden voor dit type batterij in Nederland?

De regelgeving is onduidelijk over of het wel of niet mag, maar het is in principe niet verboden om als consument een thuisbatterij met stekker te installeren. Dat komt onder andere doordat de NEN 1010-norm – die stroom terugleveren via het stopcontact verbiedt – alleen geldt voor installateurs en niet voor consumenten. Daarnaast zijn algemene stopcontacten niet gemaakt voor het terugleveren van stroom. Hierdoor liggen overbelasting, lekstromen, onveilige uitschakeltijden en brandgevaar op de loer.

In dit artikel duiken we in de wet- en regelgeving rondom plug-in thuisbatterijen.

In het kort:

• Thuisbatterij met stekker kan voor overbelasting (en brand) zorgen.
• Installateur dient zich aan de NEN 1010-norm te houden; consument niet. Volgens deze norm mag er via een stopcontact geen stroom teruggeleverd worden aan het net.
• Automatische uitschakeling bij stroomstoringen is verplicht. Als er kortsluiting is en de stroom uitvalt, moet de batterij zichzelf direct uitschakelen. Dat kan een probleem worden als het niet snel genoeg gebeurt.
• Of het mag of niet, is grijs gebied. Gezien de risico’s komt er mogelijk regelgeving.
• Een plug & play batterij mag maximaal 800 Watt ontladen op een gedeelde groep.
• Registratie via energieleveren.nl is verplicht.

De NEN 1010-norm wordt opgesteld en beheerd door Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut in samenwerking met experts uit de elektrotechnische sector, zoals netbeheerders, installateurs, fabrikanten en inspectie-instellingen. De norm is gebaseerd op de Europese NEN-EN 60364 en afgestemd op internationale IEC-richtlijnen. Hoewel NEN 1010 zelf geen wet is, geldt deze in Nederland vaak als verplichte richtlijn via het Bouwbesluit en de Elektriciteitswet, met name voor professionele installaties en installateurs.

NEN 1010-norm en de thuisbatterij met stekker

De NEN 1010-norm geldt verplicht voor erkende installateurs, maar niet voor consumenten, wat een grijs gebied creëert rondom thuisbatterijen met stekker. Een installateur moet zorgen voor een veilige aansluiting op een voldoende zwaar afgezekerde groep en mag geen teruglevering via een stopcontact toestaan, omdat dit kan conflicteren met netbeheerderseisen en de norm zelf. Als consument ben je niet gebonden aan NEN 1010 en kun je een plug-in thuisbatterij zonder installateur aansluiten. Dit brengt echter risico’s met zich mee, zoals overbelasting, brandgevaar en mogelijke problemen met verzekeringsdekking.

In Nederland zijn er enkele regels voor plug-in thuisbatterijen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft bepaald dat dit type batterij maximaal 800 Watt mag ontladen als ze zijn aangesloten op een groep met andere apparaten. Dit voorkomt overbelasting en mogelijke brandgevaarlijke situaties. Daarnaast moeten deze batterijen automatisch uitschakelen bij stroomstoringen, vergelijkbaar met zonnepanelen omvormers, om de veiligheid van elektromonteurs te waarborgen.

Brandgevaar

Thuisbatterijen en zonnepanelen moet je door een professional laten installeren. Maar voor de variant met een stekker, hoeft dat niet: die mag je zelf installeren. Volgens Joost de Koning, expert energietechniek bij Schneider Electric, is dat gevaarlijk. Op Nu.nl zegt hij: “Dit zou kunnen leiden tot brand”.

Dit komt doordat overbelasting op de loer ligt; een stopcontact is niet ontwikkeld voor het terugleveren van stroom. In het artikel wordt een voorbeeld gebruikt: “Normaal kun je op een groep ongeveer 3.600 watt aan stroom gebruiken, legt hij uit. Als je bijvoorbeeld twee friteuses van elk 2.000 watt aansluit op één groep, klapt de stop eruit. Dat is om overbelasting van het elektriciteitssysteem in je huis te voorkomen. Als je een thuisbatterij op dezelfde groep als de friteuses aansluit, ontstaat een risicovolle situatie. ‘De frietpannen gebruiken nog steeds samen 4.000 watt. Maar doordat 800 watt uit de batterij komt, komt er nog maar 3.200 watt vanaf het net je huis binnen’, zegt Lootens. ‘Dat is minder dan de afgezekerde waarde van 3.600 watt. De stop zal in dit geval niet springen, terwijl er wel sprake is van overbelasting.’” Bij plug-in thuisbatterijen (en zonnepanelen met stekker) kunnen de pinnen van de stekker onder spanning komen te staan, met alle risico’s van dien.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) handhaaft (nog) niet op de juiste veiligheidsinformatie bij verkoop van thuisbatterijen met stekkers.

Netbeheerders geven de verplichting om een thuisbatterij te registreren van je thuisbatterij via energieleveren.nl. Dit helpt netbeheerders om het stroomnet stabiel te houden. Er zijn vanuit netbeheerders verder geen specifieke eisen zijn voor plug-in thuisbatterijen.

Verkopers en fabrikanten adviseren vaak om een plug-in thuisbatterij op een eigen groep aan te sluiten. Dit voorkomt onverwachte problemen en gevaren, zoals overbelasting. Het is altijd belangrijk om de documentatie van de fabrikant goed door te nemen en je goed te houden aan de installatie-richtlijnen.