Thuisbatterij met stekker

Benieuwd hoe een thuisbatterij met stekker werkt en of het iets voor jou is? Lees alles over ‘plug and play’ zonnepanelen-accu’s die je eenvoudig in het stopcontact kunt steken. Hoewel Zonneplan dit type batterij niet aanbiedt, geven we je graag meer informatie over hoe deze batterijen werken, wat de voor- en nadelen zijn en wat het verschil met een ‘slimme’ thuisbatterij is.

Een thuisbatterij met stekker is een ‘plug and play’ accu die je gewoon in het stopcontact stopt. Meer dan dat hoef je niet te doen. De batterij laadt zichzelf op met zonne-energie die door je zonnepanelen wordt opgewekt. Zodra de zon ondergaat en je ‘s avonds en ‘s nachts stroom nodig hebt, ontlaadt de batterij zich en gebruik je deze stroom in huis.

De capaciteit van een thuisbatterij met stekker verschilt per model en merk. Er zijn kleinere modellen die geschikt zijn voor gebruik op de camping in combinatie met (opklapbare) zonnepanelen, en er zijn grotere modellen die thuis in het stopcontact kunnen worden geplugd.

Over het algemeen kunnen deze batterijen voldoende energie opslaan om een klein tot middelgroot huishouden enkele uren van stroom te voorzien. Vaak ligt de opslagcapaciteit van deze batterijen tussen de 1,5 en 2,5 kWh.

De thuisbatterij met stekker bevindt zich nog in een vroege ontwikkelingsfase.

Wat je tegenwoordig ziet, is dat de vooruitgang op het gebied van technische specificaties traag verloopt. De batterijen met een stekker, die alleen zonnestroom kunnen opslaan, hebben simpelweg een te kleine capaciteit en een te laag vermogen om echt verschil te kunnen maken. Je verdient op deze manier (vrijwel) niet aan het zelf opslaan van zonnestroom voor eigen gebruik.

Dit zorgt ervoor dat de terugverdientijd van batterijen met een stekker vele malen langer is dan die van geavanceerdere, slimme thuisbatterijen. Het kan twee keer zo lang of zelfs langer duren voordat je de investering hebt terugverdiend, wat het niet altijd een aantrekkelijke investering maakt als je het financiële aspect heel belangrijk vindt.

Hoe zit het in de winter?

Dit ligt aan de manier van aansturing. Wordt de batterij alleen gebruikt om zonnestroom op te slaan? Dan is de kans groot dat hij in de winter (vrijwel) niks staat te doen.

In de zomer kan de batterij overdag opladen zodat je deze stroom ‘s avonds of ‘s nachts gebruikt. In de winter is er beperkt zonlicht, waardoor het moeilijker is om voldoende zonne-energie op te slaan om je avond- en nachtverbruik te dekken. Hierdoor blijf je in de winter waarschijnlijk afhankelijk van het elektriciteitsnet voor een groot deel van je stroomverbruik.

Wordt de batterij ‘slim’ aangestuurd? Dat is het een ander verhaal, zowel in de winter als zomer.

Manier van aansturing

We benoemden het al kort. In theorie is het mogelijk om de plug and play batterij zo aan te sturen dat hij ‘handelt in stroom’, bijvoorbeeld op de onbalansmarkt. Dit zou de terugverdientijd flink verkorten. Maar momenteel doet nog geen een stekker-batterij dit.

Een ander nadeel van een plug and play batterij is dat de batterij niet weet wat het beste moment op de dag is om zichzelf op te laden. Daardoor begint de batterij vaak op ongewenste momenten op te laden. Op zonnige dagen zou je willen dat de batterij pas rond het piekmoment (bijvoorbeeld tussen 13.00 en 16.00 uur) oplaadt, om teruglevering en/of uitval van zonnepanelen in de middag te voorkomen. Maar wat er in de praktijk gebeurt: de batterij begint te laden zodra er zonne-energie wordt opgewekt, waardoor de batterij vóór 13.00 uur al (bijna) vol kan zijn. Niet helemaal gewenst, dus.

Beperkt vermogen

Een van de grootste beperkingen is het beperkte vermogen: deze batterijen kunnen vaak maximaal 800 watt per uur opslaan. Dit is relatief weinig. Je kunt niet zo snel zonne-energie opslaan wanneer die over is, en ontladen wanneer dat nodig is. In het kader van de energietransitie helpen maar ook financieel gezien, schiet je er dan niet heel veel mee op.

Brandveiligheid

Thuisbatterijen en zonnepanelen moet je door een professional laten installeren. Maar voor de variant met een stekker, hoeft dat niet: die mag je zelf installeren. Volgens Joost de Koning, expert energietechniek bij Schneider Electric, is dat gevaarlijk. Op Nu.nl zegt hij: “Dit zou kunnen leiden tot brand”.

Dit komt doordat overbelasting op de loer ligt; een stopcontact is niet ontwikkeld voor het terugleveren van stroom. In het artikel wordt een voorbeeld gebruikt: “Normaal kun je op een groep ongeveer 3.600 watt aan stroom gebruiken, legt hij uit. Als je bijvoorbeeld twee friteuses van elk 2.000 watt aansluit op één groep, klapt de stop eruit. Dat is om overbelasting van het elektriciteitssysteem in je huis te voorkomen. Als je een thuisbatterij op dezelfde groep als de friteuses aansluit, ontstaat een risicovolle situatie. ‘De frietpannen gebruiken nog steeds samen 4.000 watt. Maar doordat 800 watt uit de batterij komt, komt er nog maar 3.200 watt vanaf het net je huis binnen’, zegt Lootens. ‘Dat is minder dan de afgezekerde waarde van 3.600 watt. De stop zal in dit geval niet springen, terwijl er wel sprake is van overbelasting.'”

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) handhaaft (nog) niet op de juiste veiligheidsinformatie bij verkoop van thuisbatterijen met stekkers.

Een alternatief voor een thuisbatterij met stekker is een slimme batterij die kan handelen met stroom, bijvoorbeeld op onbalansprijzen. Deze thuisbatterijen kunnen automatisch stroom kopen en opslaan wanneer de prijzen laag zijn en deze weer gebruiken of verkopen wanneer de prijzen hoog zijn. Dit levert meer geld op dan een thuisaccu met stekker. Een batterij die dit doet, is de Zonneplan Nexus.

Het ‘plug and play’ principe maakt het eenvoudig om de batterij te installeren en te gebruiken zonder dat er technische kennis vereist is. Hierdoor kun je snel en gemakkelijk profiteren van de voordelen van een thuisbatterij.

Daarnaast verhoogt een thuisbatterij met stekker je eigen verbruik van zonnestroom – ook al is de hoeveelheid die je kunt opslaan nog zeer beperkt. Door de opgewekte zonne-energie zelf op te slaan en te gebruiken, verbruik je meer van je eigen opgewekte energie en verminder je je afhankelijkheid van het elektriciteitsnet. Dit verlaagt niet alleen je energierekening, maar ook je ecologische voetafdruk.

Een mogelijk voordeel dat wel eens wordt genoemd is de mogelijke verlaging van de terugleverboete. Als je zonnepanelen hebt en met terugleverkosten te maken hebt, kan een thuisbatterij ervoor zorgen dat je minder stroom teruglevert aan het net. Hierdoor zal je minder terugleverboete betalen, is de gedachte. Maar in de praktijk zie je dat het eigenlijk vrij weinig uitmaakt, omdat thuisbatterijen met stekker tegenwoordig zo’n lage capaciteit hebben dat hier eigenlijk geen voordeel in zit.

Lang verhaal kort: nee, thuisbatterijen met stekker (en een vermogen van maximaal 800 watt, wat je tegenwoordig vrijwel altijd ziet bij dit type batterijen) zijn niet rendabel. Een alternatief dat wél rendabel is, is een ‘slimme’ thuisbatterij die handelt op onbalansprijzen.

Salderingsregeling

Wanneer de salderingsregeling niet meer bestaat, wordt een thuisbatterij met stekker rendabeler. De batterij verhoogt namelijk je zelfconsumptie en vermindert je afhankelijkheid van het elektriciteitsnet, wat je een lagere energierekening oplevert.