Golf- en getijdenenergie

Golf- en getijdenenergie is energie die wordt opgewekt door de beweging van het water. Denk aan de op en neer gaande beweging van golven, of de regelmatige op- en afgang van getijden. Hoe werkt dit precies en maken we er veel gebruik van in Nederland?

Klinkt ‘groen’, maar er kleeft ook een nadelige kant aan waterkrachtcentrales: het heeft impact op ecosystemen en kan voor vissterfte zorgen.

Golf- en getijdenenergie behoren tot de meest duurzame energiebronnen die we kennen. Ze maken gebruik van natuurlijke bewegingen in het water:

• Golfenergie wordt opgewekt door de constante beweging van golven op zee. Technologieën zoals drijvende boeien zetten deze beweging om in elektriciteit.
• Getijdenenergie maakt gebruik van het verschil tussen eb en vloed. Bij vloed stroomt water via turbines naar binnen, terwijl bij eb het water weer terugstroomt. Deze dubbele beweging genereert energie.

Het mooie aan deze technieken is dat ze voorspelbaar zijn: het getij volgt een vast patroon, en golven zijn vrijwel altijd aanwezig. Maar hoe zet Nederland dit in?

Nederland staat wereldwijd bekend als waterland. Met onze expertise in waterbeheer en een lange kustlijn lijkt het logisch dat we water ook inzetten als bron van duurzame energie. Golf- en getijdenenergie is een relatief onbekende maar veelbelovende bron.

Projecten in Nederland

Een belangrijk project dat laat zien wat er mogelijk is, is de Oosterscheldekering. Hier zijn getijdenturbines geïnstalleerd die energie opwekken uit het stromende water.

Een ander project is Blue Energy in de Afsluitdijk. Dit project gebruikt het verschil in zout- en zoetwater om energie op te wekken.

Hoewel deze initiatieven indrukwekkend zijn, dragen ze momenteel slechts minimaal bij aan onze totale energiemix. Ter vergelijking: wind- en zonne-energie zijn goed voor meer dan 30% van de elektriciteitsproductie, terwijl golf- en getijdenenergie nog niet eens 1% halen (Bron: CBS, 2024).

Je vraagt je misschien af waarom Nederland, met de lange kustlijn en rijke watergeschiedenis, niet meer investeert in golf- en getijdenenergie. Er zijn meerdere redenen:

• Kosten: de technologieën zijn duur in aanleg en onderhoud. Apparatuur moet namelijk bestand zijn tegen (zout) water en zware omstandigheden op zee.
• Concurrentie van andere bronnen: wind- en zonne-energie zijn goedkoper en eenvoudiger op te schalen. De keuze om voor een wind- of zonnepark te kiezen, is makkelijker gemaakt.
• Beperkte schaalvoordelen: onze kustlijn lijkt misschien lang, maar is vergeleken met andere landen relatief kort. De energieopbrengst van getijdenturbines of golfgeneratoren is lager dan bij windparken op zee.

Hoe ziet de toekomst eruit?

Golf- en getijdenenergie staan nog in de kinderschoenen, maar ontwikkelingen gaan snel. Innovaties zoals verbeterde turbines en drijvende platforms kunnen de kosten verlagen en de efficiëntie vergroten. Bovendien kunnen internationale samenwerkingen helpen om technologie en kennis sneller te ontwikkelen.

Voor Nederland ligt de grootste kans in het combineren van waterbeheer met energieopwekking. Denk bijvoorbeeld aan het verder benutten van de deltawerken of het inzetten van golfenergie langs onze kust. Hoewel het nooit de dominante energiebron zal worden, kan golf- en getijdenenergie een waardevolle aanvulling zijn aan de energiemix.